Volwassenen
Psychotherapie is een behandelmethode die wordt toegepast bij psychische klachten en problemen. De therapie bestaat uit gesprekken met een deskundige hulpverlener: de psychotherapeut. In de gesprekken bespreekt u met de psychotherapeut uw klachten en problemen. De psychotherapeut lost geen problemen voor u op maar helpt u nare dingen anders te zien, pijnlijke gevoelens te verwerken of moeilijke situaties anders aan te pakken. Het doel van de therapie is uw psychische klachten en problemen op te heffen, of zoveel te verminderen dat u er minder last van hebt. De problemen waarvoor mensen in psychotherapie gaan, zijn heel verschillend. Voorbeelden van psychische problemen zijn: angsten, depressies, verslavingsproblemen, fobieën en dwanghandelingen. Vaak liggen negatieve ervaringen aan de problemen ten grondslag.
Hoe gaat de psychotherapeut te werk?
Een psychotherapeut kan op verschillende manieren te werk gaan. Iedere psychotherapie is anders. De psychotherapeut zal nagaan wat het beste bij u past en met u overleggen over de werkwijze tijdens de therapie. Die is onder meer afhankelijk van de aard van uw problemen en het doel van de therapie. Op basis hiervan wordt de keuze gemaakt voor een bepaalde vorm van psychotherapie.
Bij sommige vormen van psychotherapie stelt de therapeut zich erg actief op: hij stelt vragen, structureert het gesprek en geeft opdrachten of adviezen. Het is mogelijk dat u huiswerk krijgt. De therapeut kan u bijvoorbeeld vragen om een dagboek bij te houden of te oefenen met iets waar u moeite mee heeft. Bij andere vormen van therapie is de psychotherapeut minder actief en laat hij het initiatief meer aan u, om te spreken over wat u bezighoudt.
Hoe lang kan psychotherapie duren?
Het is niet precies te zeggen hoe lang een psychotherapie zal duren. De duur van de therapie verschilt van persoon tot persoon en is onder meer afhankelijk van de aard van uw problemen, van uw wensen en mogelijkheden en van het soort therapie dat u krijgt. Meestal heeft u een keer per week een gesprek met een psychotherapeut. Voor andere mensen geldt: eens in de twee weken of twee maal per week.
Uw psychotherapeut zal in het begin de vermoedelijke duur van de therapie met u bespreken. In de loop van de therapie kan blijken dat het nodig is om langer door te gaan. Het kan ook zijn dat de therapie korter duurt dan verwacht. De duur van psychotherapie varieert over het algemeen van enkele maanden tot enkele jaren.
Psychotherapie, ja of nee?
Het kan zijn dat u op eigen initiatief in psychotherapie wilt gaan, of dat u dat advies hebt gekregen van een hulpverlener. Wanneer neemt u nu de beslissing om in psychotherapie te gaan? Als u hulp zoekt voor psychische problemen, is een gesprek met uw huisarts een goede eerste stap. De huisarts kan u helpen om problemen op een rijtje te zetten en u informeren over mogelijkheden van hulpverlening. In overleg met uw huisarts kunt u bepalen of u wilt worden doorverwezen naar een psychotherapeut.
Psychotherapie is niet iets dat je zomaar doet. Psychotherapie vraagt om de bereidheid om uzelf, uw persoon, uw gedrag, uw gedachten en gevoelens onder de loep te nemen en daar samen met een psychotherapeut naar te kijken en mee aan de slag te gaan. Dat kost veel energie en vaak duurt het een tijd. Psychotherapie is een intensieve vorm van hulpverlening. Het confronteert u met pijnlijke gevoelens. Dat kan spanningen en angst oproepen en dat moet u willen en aankunnen.
Wie verdriet heeft en troost zoekt, kan meestal bij een goede vriend of vriendin terecht of bij de eigen partner. Vaak vinden mensen zelf een oplossing voor psychische problemen, of voelen zij zich na een tijdje weer beter. Psychotherapie is een vorm van psychische hulp die in beeld komt als het niet mogelijk lijkt om psychische klachten of problemen in uw eentje of met hulp van vrienden op te lossen.
Wat gaat er aan psychotherapie vooraf?
Voor de psychotherapie van start kan gaan, moet eerst duidelijk zijn wat er aan de hand is. U krijgt daarom een uitnodiging voor een kennismakingsgesprek, meestal intakegesprek genoemd. De intake kan uit meerdere gesprekken bestaan. Als u op basis van het eerste gesprek een positieve indruk heeft, kunt u besluiten om met hem of haar in zee te gaan. Als u twijfels heeft over de psychotherapeut of over de voorgestelde therapie, is het vaak beter om eerst eens een gesprek te hebben met een andere psychotherapeut.
Tijdens deze gesprekken zal de psychotherapeut trachten uw problemen zo goed mogelijk in kaart te brengen. Hij of zij zal u vragen stellen over uw huidige situatie, uw werk, uw hobby's, uw relatie(s). Van belang is ook uw voorgeschiedenis. Wat hebt u zoal meegemaakt, hoe is uw leven tot nu toe verlopen; wat ervaart u als positief en wat als negatief? Het kan zijn dat aan u gevraagd zal worden om een of meer vragenlijsten in te vullen, om klachten en problemen te verduidelijken. Ook zal de psychotherapeut u vragen wat u tot nu toe heeft geprobeerd om de problemen op te lossen en wat u nu wilt; welke ideeën u heeft over het veranderen van uw situatie. Op basis van deze gegevens zal de psychotherapeut een (voorlopige) diagnose stellen.
De psychotherapeut maakt ook een inschatting van uw incasseringsvermogen en van uw persoonlijke omstandigheden om te beoordelen of psychotherapie, en zo ja welke specifieke vorm van psychotherapie, een passende vorm van hulp is. Een psychotherapie kan heftige gevoelens losmaken en angst of spanningen met zich meebrengen. Dat moet je aankunnen. Als iemand in zijn privéleven grote veranderingen doormaakt of recent nare dingen heeft meegemaakt, kan psychotherapie te veel zijn op dat moment. Het kan zijn dat de psychotherapeut u adviseert om een andere vorm van hulp te kiezen of dat hij vindt dat het niet het juiste moment is om in psychotherapie te gaan. In een adviesgesprek zal de psychotherapeut de mogelijkheden voor psychotherapie met u bespreken en u een voorstel doen voor een bepaalde vorm van therapie. Hij zal u ook in grote lijnen uitleggen wat de therapie inhoudt. Op basis van de gekregen informatie kunt u beslissen of de therapie u iets lijkt. Het is verstandig om er rustig over na te denken, voor u een beslissing neemt. Misschien wilt u meer weten over de voorgestelde therapie en heeft u nog vragen. Het is van belang om te weten of er andere behandelmogelijkheden zijn. Voor u met de psychotherapie kunt beginnen moet duidelijk zijn wat de kosten zijn en hoe de therapie betaald gaat worden. Vraag ook om uitleg van eventuele vaktermen.
Hoe verloopt de psychotherapie?
Als u na de intake besluit om in psychotherapie te gaan, begint de eigenlijke therapie. Om het verloop van een psychotherapie weer te geven, zouden we de therapie kunnen indelen in fasen: een oriëntatiefase, een werkfase en een eindfase. De intakefase gaat daar nog aan vooraf. Een dergelijke schematische indeling komt niet letterlijk overeen met de werkelijkheid. Hoe de fasen er precies uitzien, is voor elke therapie anders.
De beginperiode is de oriëntatiefase. U verkent samen met de psychotherapeut het probleem of de problemen en langzamerhand wordt duidelijk waar u in de therapie naartoe werkt. Ondertussen raakt u meer bekend en vertrouwd met elkaar. Deze fase neemt meerdere gesprekken in beslag.
Daarna volgt de werkfase. In deze periode werkt u met de hulp van uw psychotherapeut aan uw problemen. Hoe dat in zijn werk gaat, verschilt van persoon tot persoon. In de gesprekken kan van alles aan de orde komen: hoe het de afgelopen periode is gegaan, wat er goed gaat, wat u dwarszit, dingen van vroeger die besproken moeten worden. Deze fase kan enkele maanden in beslag nemen, soms langer.
Als u zich beter voelt en/of het doel van de therapie is bereikt, volgt de eindfase van de therapie. U stopt, in overleg met de psychotherapeut. Psychotherapie is een proces, dat gepaard gaat met hobbels, met ups en downs. Het is niet zo dat u zich iedere week wat beter gaat voelen. Psychotherapie is vaak hard werken. Het kan zijn, dat u zich soms slechter voelt, of het idee hebt dat u vastloopt. Dat is vaak onvermijdelijk, omdat nare of moeilijke dingen het onderwerp zijn van de therapie. Dat hoort allemaal bij de therapie. Maar uiteindelijk moet u er beter van worden. Een psychotherapeut helpt u door de moeilijke perioden heen.
Wanneer eindigt de psychotherapie?
Over het algemeen besluiten cliënt en psychotherapeut in overleg wanneer de therapie stopt. Het kan zijn dat u de therapie wilt beëindigen, maar dat uw psychotherapeut daar anders over denkt. Als cliënt staat het u vrij op elk gewenst moment de therapie te beëindigen. Het is wel verstandig om de reden van uw vertrek met uw psychotherapeut te bespreken. U kunt daar allebei van leren.
Een psychotherapeut mag de therapie alleen tegen uw wens in stopzetten als hij of zij daarvoor gewichtige redenen heeft. Dergelijke redenen kunnen zijn: iemand betaalt niet, komt regelmatig niet opdagen of bedreigt de psychotherapeut. De psychotherapeut kan de behandeling ook beëindigen als hij of zij gegronde redenen heeft om te concluderen dat u geen baat heeft bij de therapie. In dat geval mag de psychotherapeut u niet zo maar op straat zetten, maar moet hij of zij u helpen een alternatief te vinden.
Welk resultaat kan ik verwachten?
Psychotherapie heeft tot doel psychische klachten te verminderen of beter hanteerbaar te maken. Vaak, maar niet altijd lukt dat. Van tevoren is niet precies te voorspellen wat het resultaat van de therapie zal zijn. Dat is onder meer afhankelijk van de aard van de problemen en van iemands mogelijkheden. Aan nare omstandigheden zoals een laag inkomen of werkloosheid kan de therapie niets veranderen. Een geslaagde psychotherapie garandeert ook niet dat u de rest van uw leven gelukkig zult zijn. Met behulp van psychotherapie is het wel mogelijk om problemen meer hanteerbaar te maken. Veel mensen hebben baat bij psychotherapie. De inzet van de cliënt is daarbij even belangrijk als de deskundigheid van de psychotherapeut.
Wat mag een psychotherapeut wel en niet?
Een psychotherapeut moet zich bij de uitoefening van zijn beroep aan bepaalde regels houden. Deze regels staan in de beroepscode voor psychotherapeuten. Voor deze code wordt verwezen naar de site van de Belgische Federatie van Psychologen (BFP)